Bent u als ondernemer direct betrokken bij besluiten van bestuursorganen? Oftewel: wanneer is een onderneming belanghebbende? Het definiëren van belanghebbendheid is namelijk cruciaal voor uw rechten. Iedere onderneming loopt het risico te worden geconfronteerd met onenigheid, geschillen, schade of contractbreuk. U kunt het beste eventuele risico’s of aansprakelijkheid vastleggen in een contract.

In het bestuursrecht speelt het begrip ‘belanghebbende’ een sleutelrol. Het bepaalt wie bezwaar en beroep mag aantekenen tegen besluiten die hen raken. Maar wat maakt een onderneming belanghebbend? Volgens Artikel 1:2 lid 1 van de Awb is een belanghebbende iemand wiens belang rechtstreeks bij een besluit betrokken is. Dit kan zowel burgers als bedrijven betreffen.

Voor burgers kan dit de buurman zijn die bezwaar maakt tegen een nieuw bouwproject. Voor bedrijven kan dit een ondernemer zijn die niet wil dat een concurrent zich vestigt in dezelfde straat. De praktijk toont echter aan dat het vaak onduidelijk is wie daadwerkelijk als belanghebbende gezien kan worden.

Deze blog richt zich op de vraag wanneer is een onderneming belanghebbende? Een recente uitspraak maakte een groep van 15 ondernemers bezwaar tegen een besluit waarbij een projectontwikkelaar toestemming kreeg voor uitbreiding van een winkelcentrum. De bezwaren waren onder andere gebaseerd op de vrees voor parkeeroverlast.

Elf van deze ondernemers werden door de projectontwikkelaar niet als belanghebbenden gezien. De Afdeling besliste echter anders. Een onderneming heeft een concurrentiebelang als zij in hetzelfde verzorgingsgebied en marktsegment opereert als de concurrent. Als dit belang rechtstreeks betrokken is bij het besluit, is de ondernemer belanghebbend.

Een onderneming wordt als belanghebbende beschouwd wanneer zij een direct en persoonlijk belang heeft bij een besluit van een bestuursorgaan. Volgens de Algemene wet bestuursrecht (Awb) is een belanghebbende iemand wiens belang rechtstreeks bij een besluit betrokken is. Voor ondernemingen houdt dit in dat er sprake moet zijn van een objectief en actueel belang dat door het besluit direct wordt geraakt.

In de praktijk betekent dit dat een onderneming belanghebbende kan zijn als het besluit gevolgen kan hebben voor de bedrijfsvoering, zoals concurrentiebelangen, milieu- of bestemmingsplanwijzigingen die de onderneming raken. Het belang moet onderscheidend zijn en niet te algemeen van aard; het moet de onderneming in sterkere mate raken dan andere willekeurige personen of ondernemingen.

Bijvoorbeeld, als een gemeente een omgevingsvergunning verleent voor een nieuwe onderneming die direct concurreert met een bestaande onderneming in hetzelfde marktsegment en verzorgingsgebied, kan de bestaande onderneming als belanghebbende worden aangemerkt vanwege het concurrentiebelang.

Point of View Arthur Hansen:

Als eigenaar van Bedrijfsadvocaat ervaar ik dagelijks hoe ondernemers in Rotterdam en omstreken geconfronteerd worden met de juridische implicaties van marktontwikkelingen. De recente uitspraak over belanghebbendheid is een wake-up call voor ondernemers om alert te zijn op de impact van nieuwe concurrentie binnen hun verzorgingsgebied en marktsegment. Het is niet alleen een kwestie van het herkennen van potentiële omzetverlies, maar ook van het actief beschermen van uw bedrijfsbelangen.

De betrokken ondernemers waren werkzaam in hetzelfde verzorgingsgebied en marktsegment, en konden dus de feitelijke gevolgen, zoals omzetverlies, ondervinden. De Afdeling stelt dat feitelijke gevolgen aanwezig moeten zijn, tenzij deze op voorhand uitgesloten kunnen worden.

Als ondernemer in hetzelfde marktsegment en verzorgingsgebied als een voorziene activiteit, is het dus van belang om uw rechten als belanghebbende te kennen. Bent u het niet eens met de komst van een concurrent? Dan is het zaak om te weten of u in bezwaar en/of beroep kunt gaan. Bij Bedrijfsadvocaat zetten we ons in om u te voorzien van de kennis en middelen om effectief te reageren op besluiten die uw onderneming raken. We werken samen met u om uw positie als belanghebbende te versterken en strategieën te ontwikkelen die uw marktpositie beschermen.

Lees meer oveer wanneer is een onderneming belanghebbende? op: Rechtspraak of ECLI:NL:RVS:2021:518, Belanghebbendheid Supermarkt Goes ★★★

Voorbeeld uit de praktijk: 

Stel, er is een supermarkt in Goes die al jarenlang een trouwe klantenkring heeft opgebouwd. Deze supermarkt is gespecialiseerd in lokale producten en heeft een sterke band met de gemeenschap. Op een dag kondigt de gemeente Goes aan dat er een vergunning is verleend voor de bouw van een grote, internationale supermarktketen slechts enkele straten verderop.

De eigenaar van de lokale supermarkt maakt zich zorgen over de impact die deze nieuwe concurrent zal hebben op zijn bedrijf. Hij vreest dat de komst van de keten zal leiden tot een aanzienlijk omzetverlies, aangezien het een breder assortiment en mogelijk lagere prijzen kan bieden. De lokale supermarkt zou in dit geval als belanghebbende kunnen worden beschouwd, omdat het directe gevolgen ondervindt van het besluit van de gemeente.

Om als belanghebbende erkend te worden, moet de lokale supermarkt aantonen dat het besluit van de gemeente een rechtstreeks effect heeft op zijn bedrijfsvoering. Dit kan bijvoorbeeld door te wijzen op de nabijheid van de nieuwe supermarkt, het overlappende assortiment en de verwachte omzetdaling als gevolg van de toegenomen concurrentie. De lokale supermarkt moet bewijzen dat deze factoren een onderscheidend en persoonlijk belang vormen dat niet slechts een reflectie is van een algemeen belang dat door de hele gemeenschap wordt gedeeld.

Als de lokale supermarkt succesvol aantoont dat het een belanghebbende is, kan het bezwaar maken tegen de verleende vergunning en eventueel beroep aantekenen bij de rechtbank. Dit proces vereist een zorgvuldige juridische strategie en een duidelijk begrip van de rechten en plichten die voortvloeien uit de status van belanghebbende.

Het is dus van groot belang voor de lokale supermarkt in Goes om zijn positie als belanghebbende te kennen en te gebruiken om zijn bedrijfsbelangen te beschermen tegen de potentiële bedreigingen van nieuwe concurrenten in de markt.

Het is belangrijk om te benadrukken dat elke situatie uniek is en beoordeeld moet worden op basis van de specifieke omstandigheden. Daarom is het raadzaam om juridisch advies in te winnen om te bepalen of een onderneming in een bepaald geval als belanghebbende kan worden aangemerkt.