Tag Archives: contractenrecht

Wanneer is een onderneming belanghebbende?

Bent u als ondernemer direct betrokken bij besluiten van bestuursorganen? Oftewel: wanneer is een onderneming belanghebbende? Het definiëren van belanghebbendheid is namelijk cruciaal voor uw rechten. Iedere onderneming loopt het risico te worden geconfronteerd met onenigheid, geschillen, schade of contractbreuk. U kunt het beste eventuele risico’s of aansprakelijkheid vastleggen in een contract.

In het bestuursrecht speelt het begrip ‘belanghebbende’ een sleutelrol. Het bepaalt wie bezwaar en beroep mag aantekenen tegen besluiten die hen raken. Maar wat maakt een onderneming belanghebbend? Volgens Artikel 1:2 lid 1 van de Awb is een belanghebbende iemand wiens belang rechtstreeks bij een besluit betrokken is. Dit kan zowel burgers als bedrijven betreffen.

Voor burgers kan dit de buurman zijn die bezwaar maakt tegen een nieuw bouwproject. Voor bedrijven kan dit een ondernemer zijn die niet wil dat een concurrent zich vestigt in dezelfde straat. De praktijk toont echter aan dat het vaak onduidelijk is wie daadwerkelijk als belanghebbende gezien kan worden.

Wanneer is een onderneming belanghebbende?

Deze blog richt zich op de vraag wanneer is een onderneming belanghebbende? Een recente uitspraak maakte een groep van 15 ondernemers bezwaar tegen een besluit waarbij een projectontwikkelaar toestemming kreeg voor uitbreiding van een winkelcentrum. De bezwaren waren onder andere gebaseerd op de vrees voor parkeeroverlast.

Elf van deze ondernemers werden door de projectontwikkelaar niet als belanghebbenden gezien. De Afdeling besliste echter anders. Een onderneming heeft een concurrentiebelang als zij in hetzelfde verzorgingsgebied en marktsegment opereert als de concurrent. Als dit belang rechtstreeks betrokken is bij het besluit, is de ondernemer belanghebbend.

Een onderneming wordt als belanghebbende beschouwd wanneer zij een direct en persoonlijk belang heeft bij een besluit van een bestuursorgaan. Volgens de Algemene wet bestuursrecht (Awb) is een belanghebbende iemand wiens belang rechtstreeks bij een besluit betrokken is. Voor ondernemingen houdt dit in dat er sprake moet zijn van een objectief en actueel belang dat door het besluit direct wordt geraakt.

In de praktijk betekent dit dat een onderneming belanghebbende kan zijn als het besluit gevolgen kan hebben voor de bedrijfsvoering, zoals concurrentiebelangen, milieu- of bestemmingsplanwijzigingen die de onderneming raken. Het belang moet onderscheidend zijn en niet te algemeen van aard; het moet de onderneming in sterkere mate raken dan andere willekeurige personen of ondernemingen.

Bijvoorbeeld, als een gemeente een omgevingsvergunning verleent voor een nieuwe onderneming die direct concurreert met een bestaande onderneming in hetzelfde marktsegment en verzorgingsgebied, kan de bestaande onderneming als belanghebbende worden aangemerkt vanwege het concurrentiebelang.

Wanneer is een onderneming belanghebbende?

Point of View Arthur Hansen:

Als eigenaar van Bedrijfsadvocaat ervaar ik dagelijks hoe ondernemers in Rotterdam en omstreken geconfronteerd worden met de juridische implicaties van marktontwikkelingen. De recente uitspraak over belanghebbendheid is een wake-up call voor ondernemers om alert te zijn op de impact van nieuwe concurrentie binnen hun verzorgingsgebied en marktsegment. Het is niet alleen een kwestie van het herkennen van potentiële omzetverlies, maar ook van het actief beschermen van uw bedrijfsbelangen.

De betrokken ondernemers waren werkzaam in hetzelfde verzorgingsgebied en marktsegment, en konden dus de feitelijke gevolgen, zoals omzetverlies, ondervinden. De Afdeling stelt dat feitelijke gevolgen aanwezig moeten zijn, tenzij deze op voorhand uitgesloten kunnen worden.

Als ondernemer in hetzelfde marktsegment en verzorgingsgebied als een voorziene activiteit, is het dus van belang om uw rechten als belanghebbende te kennen. Bent u het niet eens met de komst van een concurrent? Dan is het zaak om te weten of u in bezwaar en/of beroep kunt gaan. Bij Bedrijfsadvocaat zetten we ons in om u te voorzien van de kennis en middelen om effectief te reageren op besluiten die uw onderneming raken. We werken samen met u om uw positie als belanghebbende te versterken en strategieën te ontwikkelen die uw marktpositie beschermen.

Lees meer oveer wanneer is een onderneming belanghebbende? op: Rechtspraak of ECLI:NL:RVS:2021:518, Belanghebbendheid Supermarkt Goes ★★★

Voorbeeld uit de praktijk: 

Stel, er is een supermarkt in Goes die al jarenlang een trouwe klantenkring heeft opgebouwd. Deze supermarkt is gespecialiseerd in lokale producten en heeft een sterke band met de gemeenschap. Op een dag kondigt de gemeente Goes aan dat er een vergunning is verleend voor de bouw van een grote, internationale supermarktketen slechts enkele straten verderop.

De eigenaar van de lokale supermarkt maakt zich zorgen over de impact die deze nieuwe concurrent zal hebben op zijn bedrijf. Hij vreest dat de komst van de keten zal leiden tot een aanzienlijk omzetverlies, aangezien het een breder assortiment en mogelijk lagere prijzen kan bieden. De lokale supermarkt zou in dit geval als belanghebbende kunnen worden beschouwd, omdat het directe gevolgen ondervindt van het besluit van de gemeente.

Om als belanghebbende erkend te worden, moet de lokale supermarkt aantonen dat het besluit van de gemeente een rechtstreeks effect heeft op zijn bedrijfsvoering. Dit kan bijvoorbeeld door te wijzen op de nabijheid van de nieuwe supermarkt, het overlappende assortiment en de verwachte omzetdaling als gevolg van de toegenomen concurrentie. De lokale supermarkt moet bewijzen dat deze factoren een onderscheidend en persoonlijk belang vormen dat niet slechts een reflectie is van een algemeen belang dat door de hele gemeenschap wordt gedeeld.

Als de lokale supermarkt succesvol aantoont dat het een belanghebbende is, kan het bezwaar maken tegen de verleende vergunning en eventueel beroep aantekenen bij de rechtbank. Dit proces vereist een zorgvuldige juridische strategie en een duidelijk begrip van de rechten en plichten die voortvloeien uit de status van belanghebbende.

Het is dus van groot belang voor de lokale supermarkt in Goes om zijn positie als belanghebbende te kennen en te gebruiken om zijn bedrijfsbelangen te beschermen tegen de potentiële bedreigingen van nieuwe concurrenten in de markt.

Het is belangrijk om te benadrukken dat elke situatie uniek is en beoordeeld moet worden op basis van de specifieke omstandigheden. Daarom is het raadzaam om juridisch advies in te winnen om te bepalen of een onderneming in een bepaald geval als belanghebbende kan worden aangemerkt.

Schadevergoeding van gemeente voor gebiedsontwikkelaar

Schadevergoeding van gemeente voor gebiedsontwikkelaar

De gemeente Tynaarloo en RVG gebiedsontwikkelaar in Oosterbeek zijn een samenwerkingsovereenkomst aangegaan tot vernieuwing van het dorpscentrum. De gebiedsontwikkelaar had tot taak voor eigen rekening en risico de herontwikkeling te verzorgen. De gemeente had tot taak de ontwikkelaar hierin te faciliteren en zich in te spannen voor de totstandkoming van de planologische grondslag. Na vernietiging van het bestemmingsplan, beschouwt de gemeente de samenwerking als beëindigd. Beide partijen verwijten elkaar over en weer dat de samenwerking is mislukt. Rechtbank oordeelt dat geen van partijen in hun verplichtingen is tekort geschoten. Rechtbank beschouwt de brief van de gemeente die zij na de vernietiging van het bestemmingsplan aan de ontwikkelaar heeft gestuurd als een opzegging van de overeenkomst. De gemeente had daarbij een beperkte schadevergoeding moeten aanbieden, namelijk alleen voor zover de gemeente blijvend voordeel heeft genoten van het werk dat door de ontwikkelaar is verricht.

In de samenwerkingsovereenkomst in de onderstaande zaak stonden slechts twee beëindigingsgronden – en hadden partijen niet nagedacht over de situatie dat een relevant bestemmingsplan niet onherroepelijk zou worden. Bovendien waren er geen afspraken over wie de kosten zou dragen bij beëindiging van de overeenkomst. Kon de gemeente de samenwerking beëindigen, zonder dat zij tekortschoot in nakoming van haar verplichtingen?

RVG was voor eigen rekening en risico de samenwerking was aangegaan en het is niet aan één van beide partijen te wijten is dat de samenwerking is mislukt, dus het gaat het hier om een beperkte schadevergoedingsplicht. De gemeente dient alleen die schade te vergoeden voor het werk van RVG, waar de gemeente een blijvend voordeel van heeft genoten.

Indien u een geschil heeft met de gemeente is het raadzaam uw Bedrijfsadvocaat in te schakelen. Iedere onderneming zal regelmatig een contractenrecht advocaat nodig hebben. De voorwaarden van bijvoorbeeld een arbeidscontract, koopcontract of huurcontract dienen immers goed vastgelegd te worden om problemen in de toekomst te voorkomen. In geval van een conflict wordt altijd teruggegrepen op het contract, ook door de rechter. De Bedrijfsadvocaat verzorgt maatwerkovereenkomsten, zodat u altijd zeker bent van de juiste constructie en het juiste soort overeenkomst voor uw specifieke situatie.

Schadevergoeding van gemeente voor gebiedsontwikkelaar

Het contractenrecht anno 2025

Economie 4.0 verandert het spel, nu de regels nog. Onder deze vlag varen de op 29 mei aan de Tweede Kamer aangeboden aanbevelingen van ‘Fintech Envoy’ Willem Vermeend. Een dag later zag Eerlijk delen van het Rathenau Instituut het licht. Beide stukken zien op ontwikkelingen die technologie en digitalisering als katalysator hebben. Het eerste verwacht veel van een nieuw fenomeen als blockchain, het tweede heeft betrekking op de stormachtige ontwikkeling van de deeleconomie die zwaar leunt op internetplatforms. Dat vergt nogal wat aanpassingen en daarom deelt Avinci Advocaten het artikel over Het contractenrecht anno 2025 met u.

Beide ontwikkelingen gaan ook de agenda van het contractenrecht beheersen, zij het, ondanks hun gemeenschappelijke ‘technologische roots’, in heel verschillende zin. Dat proef je meteen. Vermeend bedient zich van de taal van de Zuidas, de financiële wereld: smart contracts, bitcoins, blockchain. Deze ‘harde’ wereld verlangt ruim baan voor innovatie en wil door regulering wel gefaciliteerd maar vooral niet gedwarsboomd worden. Geen belemmeringen door regels aub!

Daarmee vergeleken staat de deeleconomie meer voor de softe sector. Weliswaar is ook hier de taal van Shakespeare dominant (Airbnb, Airdnd, Snappcar, Peerby), maar een zeker idealisme overheerst: delen, gebruik in plaats van bezit, hergebruik van overcapaciteit. Hoewel deze in belangrijke mate door ‘goede bedoelingen’, altruïsme en duurzaamheid gedreven ontwikkeling tamelijk veel ruimte krijgt, ook van regelgevers, kent zij wel degelijk haar problemen: zo komen publieke belangen onder vuur te liggen (overlast, onveiligheid, belastingontduiking),3 maken steeds vaker ook klassiek commercieel optredende spelers hun opwachting en blijkt ook op dit terrein de mens de mens wel eens een wolf.

Ook de deeleconomie doet daarom vragen van contractenrecht rijzen. Wat is rechtens wanneer de ‘gedeelde’ verticuteermachine bij gebruik beschadigd raakt? Is er aanleiding het toepasselijke aansprakelijkheidsregime (bruikleen, huur?) mede te laten bepalen door het ‘altruïstische’ karakter van dit contractuele avontuur?4 Een andere kwestie is of het vaak cruciale belang van on line-beoordelingen en ratings specifieke regels rechtvaardigt. Te denken valt daarbij niet alleen aan het redresseren en voorkomen van kwalijk optreden (nep-beoordelingen), maar ook aan de vraag of een belanghebbende zijn rating kan meenemen bij een overstap naar een ander platform of andere dienstverlener om te voorkomen dat hij weer bij nul moet beginnen. En hoe moet worden omgegaan met het gegeven dat in de deeleconomie publieke belangen onder druk komen te staan? Strikt genomen hebben partijen grenzen als openbare orde en dwingende wetsbepalingen in acht te nemen (art. 3:40 BW), maar daar heeft de overheid, als zij dat niet doen, niet veel aan. Moet zij dan klassiek handhavend optreden of niet? Interessant is dat overheden wordt aangeraden zelf ook de flexibiliteit van het privaatrecht te benutten. ‘Dreig met handhaving en maak dan gerichte afspraken met relevante spelers!’ zou het credo kunnen zijn.5 Wellicht leidt dit nog tot een eigentijdse invulling van de ‘aloude’ Windmill-doctrine (gebruik van privaatrecht mag niet leiden tot onaanvaardbare doorkruising van publiekrecht).6

Voor andere uitdagingen staat het contractenrecht waar het gaat om nieuwe fenomenen als block chain en de op die technologie gebaseerde smart contracts. De verwachting is dat zij enorme consequenties gaan hebben onder meer in de sfeer van de onroerend goed-transacties, het betalingsverkeer en het documentair krediet. De inpassing in het contractenrecht bijvoorbeeld van smart contracts zal echter nog aandacht vragen.7 Het gaat om ‘zelfexecuterende overeenkomsten’ die mogelijk maken automatisch, zonder centrale autoriteit, complexe betalingstransacties uit te voeren. De vragen zijn basaal maar ook fundamenteel. Wie contracteert er nu eigenlijk? De overeenkomsten zijn immers, weliswaar geprogrammeerd maar toch, zelfexecuterend. Hoe leg je dergelijke contracten uit? Is ‘haviltexen’ hier wel mogelijk?8 En hoe zit dat met andere contractenrechtelijke leerstukken die in de klassieke benadering de omstandigheden van het geval en daarmee ‘de context’ in beeld brengen? Ontstaat een nieuw, door andere regels en ‘beginselen’ geregeerd contractenrecht?

Zo komt zelfs de meest fundamentele vraag in beeld: hoe houdbaar is de heersende gedachte van één contractenrecht waarin eenheid kan worden bewaard (algemeen deel met algemene beginselen), maar ook recht wordt gedaan aan te onderscheiden gevallen (differentiatie)? Al eerder is betoogd dat deze eenheid van ons contractenrecht een illusie is. Zo zag Smits bijvoorbeeld een contractenrecht van de handelsmoraal voor zich waarbij winstmaken vooropstaat én een contractenrecht van de sociale rechtsstaat waarin het niet gaat om financieel gewin, maar om ‘wonen, werken, leven en gezondheid’.9 Hardy10 positioneerde een contractenrecht voor consumenten beheerst door bescherming, dwingend recht, vormvoorschriften en bedenktijd naast een contractenrecht voor ondernemers waarin contractvrijheid en regelend recht de toon aangeven, eigen verantwoordelijkheid vooropstaat en afspraak afspraak is. Technologie en digitalisering blazen deze discussie over eenheid en toekomst van ons contractenrecht nieuw leven in. Zij stimuleren ‘harde’ commerciële initiatieven en een bijbehorend hard and fast-contractenrecht, maar geven ook idealistische innovaties wind in de zeilen. Waar dit juist uiteenvallen van ons contractenrecht suggereert, kunnen technologie en digitalisering ook ‘samenbrengen’: met de opkomst van de ‘prosument’ die consumeert, maar bijvoorbeeld ook energie opwekt, produceert en deelt, staat het onderscheid tussen commerciële ondernemer en zwakke consument ter discussie. Beheerst eenheid dan toch ook nog het contractenrecht anno 2025?

Het contractenrecht anno 2025, contractrecht, contractenrecht, block chain, krediet, technologie, digitalisering, innovoaties, prosument

Dit Vooraf is verschenen in NJB 2017/1392, afl. 26.