De verspreiding van het Coronavirus brengt veel bestuursrechtelijke vragen met zich mee. Wie trekt aan de touwtjes in deze crisis? Is dat de minister van Medische Zorg, of zijn dat de voorzitters van de veiligheidsregio’s? En spelen de burgemeesters van gemeenten ook nog een rol? Er zijn immers tal van noodverordeningen uitgevaardigd. Wie heeft op welke grond de bevoegdheid om bijeenkomsten en evenementen met meer dan 100 personen te verbieden? Vallen daar ook demonstraties en godsdienstige samenkomsten onder? Wat is de reikwijdte van deze besluiten? Avinci Advocaten zet het voor u als werkgever, werknemer en particulier op een rijtje, met bijdragen van het Centrum voor Openbare Orde en Veiligheid (COOV), wetten overheid en recht.nl en een onderzoeksinstituut van de Rijksuniversiteit Groningen. Corona, noodmaatregelen en openbaar bestuur

De term ‘noodwet’ wordt gebruikt voor wetgeving in geval van ‘buitengewone omstandigheden’. Wanneer sprake is van buitengewone omstandigheden is niet specifiek omschreven, maar betreft een bestuurlijk weegproces van concrete gebeurtenissen die niet meer met gewone middelen tegemoet getreden kunnen worden maar noodzaken tot het toepassen van buitengewone bevoegdheden. Via deze noodwetten kan snel worden overgegaan tot wetgeving om ongewenst gedrag tegen te gaan. De bepalingen in de noodwetten kunnen namelijk via het afkondigen van een algemene of beperkte noodtoestand op voordracht van de Minister-President met een Koninklijk Besluit in werking treden.

De vraag die opkomt is of de gevolgen van het corona-virus kwalificeren als dergelijke ‘buitengewone omstandigheden’, zodat een aantal noodwetten, of een deel van de bepalingen daaruit, kunnen worden toegepast. Wellicht om daarmee het ‘hamsteren’ een halt toe te roepen, via bijvoorbeeld artikel 6 van de Noodwet voedselvoorziening op basis waarvan regels kunnen worden gesteld over het voorhanden en in voorraad hebben van bepaalde (voedings-)producten of de Hamsterwet zelf die verdergaat dan enkel voedsel. Niet-naleving is vervolgens strafbaar gesteld via de WED.

 

De regering lijkt te menen dat op dit moment van dergelijke buitengewone omstandigheden sprake is. Deze term wordt namelijk ook gehanteerd om het mogelijk te maken zendtijd en faciliteiten te vorderen van de publieke omroep op grond van artikel 6.26 van de Mediawet. Dus Nederland wees sociaal, let een beetje op elkaar en anders is er nog altijd het strafrecht als ultieme remedie, al helpt dit helaas niet tegen het virus.

De Coördinatiewet uitzonderingstoestanden

De mogelijkheid tot het afkondigen van de noodtoestand is geregeld in de Coördinatiewet uitzonderingstoestanden. Deze wet vindt zijn grondslag in artikel 103 lid 1 Grondwet. Volgens deze bepaling stelt de wetgever regels over de gevallen waarin “ter handhaving van de uit- of inwendige veiligheid” een uitzonderingstoestand kan worden afgekondigd en over de gevolgen daarvan. Het gaat om een verstrekkende wetgevende bevoegdheid. De wetgever mag afwijken van de reguliere bevoegdheidsverdeling van de besturen van provincies, gemeenten, openbare lichamen als bedoeld in artikel 132a en waterschappen. Ook kan hij afwijken van een aantal klassieke grondrechten, zoals de vrijheid van godsdienstvrijheid (voor zover uitgeoefend buiten gebouwen en besloten plaatsen), vrijheid van meningsuiting, vrijheid van vereniging en de vrijheid van vergadering en betoging (artikel 103 lid 2 Grondwet).

 

Achter gesloten deuren

In artikel 23 lid 1 van de Gemeentewet wordt de hoofdregel herhaald: de vergaderingen zijn openbaar. De deuren kunnen worden gesloten door de raad, maar daarachter mag bijvoorbeeld niet besloten worden over gemeentebelastingen, de begrotingen jaarrekening, en de benoeming en ontslag van wethouders. Voor een raadsvergadering is het nodig dat meer dan de helft van ‘zitting hebbende leden’ aanwezig is, anders kan de vergadering niet beginnen.

Met zitting hebbende leden wordt het wettelijk aantal raadsleden verstaan minus eventuele vacatures. Voor provinciale staten geldt hetzelfde, en zodoende hebben provinciale staten van Drenthe creatief gerekend om aan deze eis te voldoen. Van belang is dat raadsleden niet de toegang tot de raadsvergadering kan worden ontzegd, behalve wanneer een raadslid door zijn gedragingen de zaken herhaald belemmert.

Creatieve truc

Naast Drenthe bedacht ook de gemeenteraad van Haarlemmermeer een creatieve truc. Daar constateerde de burgemeester dat het quorum niet gehaald was en de vergadering dus niet kon doorgaan. Vervolgens kan op grond van de Gemeentewet een nieuwe vergadering worden uitgeschreven waarbij de quorumeis niet geldt. Twee raadsleden waren aanwezig, zodat men kon besluiten. Creatief gevonden, mijns inziens binnen de kaders van de Gemeentewet, maar vanuit democratisch perspectief onhoudbaar als oplossing indien deze crisis langer aanhoudt.

Bij besluitvorming is het nog ingewikkelder. Daar geldt óók een stemquorum. Er mag pas gestemd worden indien de helft van aantal leden dat zitting heeft, en zich niet hoeft te onthouden van stemming, deelneemt. Voor stemming is bovendien een harde eis dat men letterlijk aanwezig is (art. 32 lid 2 Gemeentewet). Digitaal stemmen lijkt daarmee dus al helemaal uitgesloten.

Noodwet openbaar bestuur

Veel beter dan creatieve kunstgrepen zou het zijn als de minister van BZK met een ‘noodwet openbaar bestuur’ komt. Dat zou mogelijkheid bieden in deze noodsituatie voor nog een andere vorm: gesloten deuren, maar met openbare verslagen én livestream. Omdat fysieke aanwezigheid van geïnteresseerden niet meer mogelijk is in dit geval, kunnen meteen digitale vergaderingen en besluitvorming geregeld worden.

De technieken bestaan, laat gemeenteraden maar bedenken hoe zij dit het beste kunnen aanpakken. Geef bijvoorbeeld de tijdelijke bevoegdheid aan de burgemeester om hierover een digitale vergadering te beleggen, zodat de gemeenteraad niet ouderwets bijeen hoeft te komen om de nieuwe werkwijze te bekrachtigen. Als men de normen van openbaarheid en transparantie maar in acht neemt.

Zoals de Nationale ombudsman in 2011 zei: ‘openbaarheid impliceert dat stellingname door of overwegingen van volksvertegenwoordigers over een besluitvormingsproces niet aan de openbaarheid mogen worden onttrokken en daarover verantwoording moet worden afgelegd in openbare vergaderingen.’ Het uitgangspunt dat in beginsel in openbaarheid wordt vergaderd, beoogt onder meer de kennis en beïnvloeding van bestuurlijke- en beleidsprocessen door inwoners te vergroten. Neemt een raad dit niet in acht, dan kan via spontane vernietiging altijd nog ingegrepen worden.

Experiment

Op die manier wordt het openbaar noodwet, gemeente niet lamgelegd. De discussie of dit definitief moet worden ingevoerd, kan na de coronacrisis plaatsvinden. Dit kan tevens als experiment dienen voor een eventuele toekomstige wetswijziging. Maar voor zorgvuldige onderbouwde experimenteerbepalingen is nu geen tijd!

Wat onze advocaat bij bestuurdersaansprakelijkheid voor u kan betekenen

Hoewel volgens de Nederlandse wet een rechtspersoon, veelal een vennootschap, maar ook stichtingen en verenigingen, in principe zelf aansprakelijk is voor schulden of toegebrachte schade, bestaan er situaties waarin u als bestuurder van zo´n rechtspersoon persoonlijk aansprakelijk gesteld kunt worden. In artikel 2:9 van het Burgerlijk Wetboek is vastgesteld dat een bestuurder verplicht is “behoorlijk bestuur” over de rechtspersoon te voeren. Een duidelijke definitie van dit begrip wordt niet gegeven, want dit wordt overgelaten aan het oordeel van de rechter die de specifieke casus moet beoordelen. Als bestuurdersaansprakelijkheid aan de orde is of dreigt te komen, bijvoorbeeld bij een faillissement of het niet nakomen van verplichtingen, doet u er daarom verstandig aan een advocaat in de arm te nemen of in ieder geval advies in te winnen bij een jurist die gespecialiseerd is in ondernemingsrecht. Bij Bedrijfsadvocaat werken dergelijke specialisten, die u graag helpen wanneer u als bestuurder persoonlijk aansprakelijk wordt gesteld. Andersom kan natuurlijk ook, want als u via een procedure bestuurdersaansprakelijkheid privé verhaal wilt halen op bestuurders van een rechtspersoon die u schade heeft berokkend, staan wij voor u klaar.

Neem contact op 010-4777755

Verschillende soorten bestuurdersaansprakelijkheid, elk met hun eigen vereisten

Of er sprake is van bestuurdersaansprakelijkheid is soms moeilijk vast te stellen, te meer daar er verschillende soorten bestuurdersaansprakelijkheid zijn, die in de rechtspraak op verschillende manieren uitgewerkt worden. Met name gaat het er dan om of er sprake is van interne aansprakelijkheid of externe aansprakelijkheid, of wellicht van beide. Bovendien bestaat er een hoofdelijke aansprakelijkheid voor iedere bestuurder. Dat aan al deze begrippen nogal wat haken en ogen zitten, zal u uit onderstaande korte uitleg duidelijk worden. Alle reden dus om raad en advies in te winnen bij een jurist of advocaat. Hij of zij kent alle regelgeving en jurisprudentie die er op dit gebied bestaat en kan uw zaak tot een goed einde brengen.
Interne bestuursaansprakelijkheid is de aansprakelijkheid van u als bestuurder jegens de rechtspersoon. Iedere bestuurder wordt geacht de hem toebedeelde taak binnen de rechtspersoon naar behoren te vervullen. Nalatigheid hierin wordt bestempeld als onbehoorlijk bestuur en kan de bestuurder worden aangerekend als hem daarin tevens ernstig verwijt treft. Hiervan kan sprake zijn als u bijvoorbeeld gehandeld hebt in strijd met de statuten van de rechtspersoon, verplichtingen bent aangegaan die nadelig zijn voor de rechtspersoon of de administratie niet op orde hebt.

Van externe bestuursaansprakelijkheid is sprake als schade is toegebracht aan een derde partij. Dit is gebaseerd op het rechtsbegrip “onrechtmatige daad”. Om een bestuurder hiervoor persoonlijk aansprakelijk te stellen, moet echter bewezen worden dat hem een persoonlijk ernstig verwijt kan worden aangerekend voor deze onrechtmatige daad. Dit kan bijvoorbeeld zijn als u namens de rechtspersoon een overeenkomst aangaat waarvan u op voorhand weet of zou kunnen weten dat de rechtspersoon de verplichtingen die hieruit voortvloeien niet zal kunnen nakomen.
Daarnaast is er nog de gedeelde aansprakelijkheid; indien er meerdere bestuurders zijn geldt er een collectieve verantwoordelijkheid voor het bestuur van de rechtspersoon en een hoofdelijke aansprakelijkheid voor iedere bestuurder. Dat wil dus zeggen dat u persoonlijk aansprakelijk kunt worden gesteld voor fouten, ook als die door één van uw medebestuurders zijn gemaakt. Om te bewijzen dat u als medebestuurder geen blaam treft voor deze fouten is meestal een ingewikkelde zaak.

Uw specialist voor bestuurdersaansprakelijkheid in Rotterdam en omstreken vindt u bij Bedrijfsadvocaat

Ons kantoor is centraal gelegen in Rotterdam, op een steenworp afstand van de arrondissementsrechtbank in Rotterdam Zuid. Wij zijn daarmee goed bereikbaar vanuit alle delen van Zuid-Holland, van de Krimpenerwaard in het noorden tot de Hoekse Waard in het zuiden. Ter illustratie geven wij slechts een kleine greep uit de plaatsen van waaruit bestuurders hun weg naar ons advocatenkantoor hebben weten te vinden:

• Barendrecht
• Berkel en Rodenrijs
• Brielle
• Capelle aan den ijssel
• Dordrecht
• Hellevoetsluis
• Middelharnis
• Oostvoorne
• Oud-beijerland
• Rhoon
• Ridderkerk
• Rotterdam
• Rotterdam Zuid
• Schiedam
• Spijkenisse
• Vlaardingen
• Voorne-putten
• Zwijndrecht

Wordt u aangesproken op uw bestuurdersverantwoordelijkheid of hebt u schade geleden door een derde partij waarbij u verhaal wilt halen, al dan niet privé, maak dan een afspraak met een van onze juristen. In een persoonlijk gesprek kunnen wij dan alle mogelijkheden met u bespreken en geven u een gedegen advies over de te nemen stappen. Mocht het tot een rechtszaak komen, dan zal onze advocaat u daar natuurlijk bijstaan of vertegenwoordigen.

Wij helpen u bij

• Advies
• Beëindigingsovereenkomst
• Conflict

Neem contact op  010-4777755 , wij zijn er voor u!

In al deze en nog veel meer andere situaties verleent Avinci Advocaten rechtsbijstand, van het opstellen en beoordelen van een arbeidsovereenkomst, ontslag, dreigende faillissementen  tot het begeleiden van een reorganisatie en van het voeren van onderhandelingen met werknemers, de vakbond tot het voeren van procedures.Avinci Advocaten blijft tijdens deze coronacrisis zo goed mogelijk operationeel en wil u met raad en daad terzijde staan – samen zijn we sterk! Be safe, tot snel.

Corona, noodmaatregelen en openbaar bestuur